15.2.3

Διατήρηση και επέκταση της βιοποικιλότητας του οικοσυστήματος

1. Σκοπός

Η παρούσα πολιτική καθιερώνει τη θεσμική δέσμευση, όπου είναι εφικτό, του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας για τη διατήρηση, αποκατάσταση και ενίσχυση της βιοποικιλότητας σε όλους τους πανεπιστημιακούς και διαχειριζόμενους χώρους, καθώς και στα περιφερειακά οικοσυστήματα στα οποία δραστηριοποιείται το Ίδρυμα. Στόχος είναι η συμβολή της διδασκαλίας, της έρευνας, των υποδομών και της κοινωνικής δράσης του Πανεπιστημίου στην προστασία ειδών και οικοτόπων, ιδίως όσων βρίσκονται υπό απειλή.

2. Πεδίο Εφαρμογής

Η πολιτική εφαρμόζεται σε όλες τις πανεπιστημιακές εγκαταστάσεις, αγροκτήματα, ερευνητικούς βοτανικούς και ζωολογικούς χώρους και προστατευόμενες περιοχές που συνδέονται με το Πανεπιστήμιο. Καλύπτει όλα τα έργα, προγράμματα και λειτουργίες που ενδέχεται να επηρεάσουν τα φυσικά οικοσυστήματα, τη χλωρίδα, την πανίδα και τις οικολογικές διεργασίες, συμπεριλαμβανομένων της δόμησης, της διαμόρφωσης τοπίου, της διαχείρισης αποβλήτων και της επιτόπιας έρευνας.

3. Ορισμοί

– Βιοποικιλότητα: Η ποικιλία των ζωντανών οργανισμών από κάθε πηγή, περιλαμβανομένων των χερσαίων, θαλάσσιων και υδάτινων οικοσυστημάτων και των οικολογικών συμπλεγμάτων στα οποία ανήκουν.
– Διαχείριση οικοσυστημάτων: Ολοκληρωμένες προσεγγίσεις διαχείρισης που διασφαλίζουν τις υπηρεσίες των οικοσυστημάτων, τη βιοποικιλότητα και την ανθρώπινη ευημερία.
– Απειλούμενα είδη: Είδη χλωρίδας ή πανίδας που κινδυνεύουν με εξαφάνιση, όπως ορίζονται από εθνικούς ή διεθνείς καταλόγους διατήρησης (π.χ. Κατάλογος IUCN).

4. Δήλωση Πολιτικής

Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας δεσμεύεται να διατηρεί και να ενισχύει τη βιοποικιλότητα μέσω ενεργής διαχείρισης των οικοσυστημάτων εντός και εκτός των πανεπιστημιουπόλεων. Το Πανεπιστήμιο θα:
1. Εντοπίζει, προστατεύει και αποκαθιστά οικοσυστήματα υπό τη διαχείρισή του που φιλοξενούν ενδημικά ή απειλούμενα είδη.
2. Ενσωματώνει τη διατήρηση της βιοποικιλότητας στον χωροταξικό σχεδιασμό, την έρευνα και τις επιχειρησιακές αποφάσεις.
3. Λαμβάνει μέτρα για την αποφυγή υποβάθμισης ή κατακερματισμού οικοσυστημάτων κατά την ανάπτυξη υποδομών.
4. Συνεργάζεται με κρατικούς και μη κυβερνητικούς φορείς για την ενίσχυση των περιφερειακών δικτύων βιοποικιλότητας.
5. Υποστηρίζει τη διεπιστημονική έρευνα στην οικολογική αποκατάσταση και τη βιολογία διατήρησης.
6. Ευαισθητοποιεί την πανεπιστημιακή κοινότητα σχετικά με την προστασία της βιοποικιλότητας και τη βιώσιμη περιβαλλοντική συμπεριφορά.

5. Ευθύνες Εφαρμογής

Η εφαρμογή της πολιτικής συντονίζεται από την Επιτροπή Βιωσιμότητας σε συνεργασία με:
– Τη Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών και Υποδομών (για τον χωροταξικό και περιβαλλοντικό σχεδιασμό).
– Τα Τμήματα Βιοχημείας και Βιοτεχνολογίας, Ιχθυολογίας και Υδάτινου Περιβάλλοντος, Δασολογίας, Επιστήμων Ξύλου και Σχεδιασμού, Κτηνιατρικής, και Πληροφορικής με Εφαρμογές στη Βιοϊατρική    (για επιστημονική υποστήριξη και παρακολούθηση).
– Τη Διοίκηση Πανεπιστημιακών Αγροκτημάτων (για τη διαχείριση ενδιαιτημάτων και την παρακολούθηση ειδών).

Συγκεκριμένες δράσεις, όπου είναι εφικτές:
– Ανάπτυξη σχεδίων διαχείρισης βιοποικιλότητας για κάθε campus.
– Τήρηση μητρώων ειδών και οικοσυστημάτων.
– Υλοποίηση δράσεων δενδροφύτευσης, αναδάσωσης και αποκατάστασης οικοσυστημάτων.
– Αποφυγή χρήσης ξενικών ή  εισβλητικών   ειδών στη διαμόρφωση τοπίου.
– Ενθάρρυνση συμμετοχής προσωπικού και φοιτητών σε προγράμματα παρακολούθησης και εθελοντικής δράσης για τη βιοποικιλότητα.

6. Παρακολούθηση και Αναφορές

Η Επιτροπή Βιωσιμότητας συντάσσει ετήσια Έκθεση Παρακολούθησης Βιοποικιλότητας, η οποία περιλαμβάνει:
– Δεδομένα απογραφής ειδών και μεταβολών δεικτών βιοποικιλότητας.
– Αξιολόγηση οικολογικών κινδύνων και κατάστασης οικοσυστημάτων.
– Περίληψη δράσεων αποκατάστασης και ερευνητικών αποτελεσμάτων.

Η Έκθεση ενσωματώνεται στην Ετήσια Έκθεση Βιωσιμότητας του Πανεπιστημίου και στις διεθνείς υποβολές κατάταξης (π.χ. THE Impact Rankings – SDG 15).

7. Αναθεώρηση και Τροποποιήσεις

Η πολιτική αναθεωρείται κάθε τρία (3) έτη ή νωρίτερα όταν επιβάλλεται από νέα περιβαλλοντική νομοθεσία ή θεσμικές προτεραιότητες. Οι τροποποιήσεις προτείνονται από την Επιτροπή Βιωσιμότητας και εγκρίνονται από τη Σύγκλητο.

8. Αναφορές και Πλαίσιο Συμμόρφωσης

– Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ) – Πρότυπα ESG
– Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα έως το 2030
– Σύμβαση για τη Βιολογική Ποικιλότητα (CBD)
– Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης ΟΗΕ (SDG 13 και SDG 15)
– Νόμος 3937/2011 για τη Διατήρηση της Βιοποικιλότητας
– Στρατηγική Βιωσιμότητας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.